هر کدام از فلزات دارای خواصی هستند و معایبی نیز دارند. با ترکیب یک یا چند فلز می‌توان آلیاژی تولید کرد که علاوه بر حفظ مزایای فلزات اولیه، معایب خود را به حداقل رسانده و با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود در صنایع مختلف به کار برده می‌شود. برای آشنایی با انواع ورق آلیاژی و کاربردشان کافی است تا این مطلب از بازرگانی نجومی را از دست نداده و آن را تا پایان مطالعه نمایید.
تعریفی ساده و روان برای ورق آلیاژی
آلیاژ واژه‌ای فرانسوی به معنی ترکیب کردن است. با ترکیب چند ماده اولیه مانند فلزات، غیر فلزات و آلیاژهای مختلف می‌توان ورق آلیاژی تولید کرد. در این فرایند ابتدا عنصر فلزی پایه را ذوب کرده و سپس بقیه عناصر را به صورت مذاب به آن اضافه می‌کنند. در نهایت تمام عناصر به گونه‌ای با هم ترکیب می‌شوند که دیگر قابل تفکیک نباشند. هدف از تولید این آلیاژها رسیدن به خواص شیمیایی و فیزیکی بهینه است. ورقهای آلیاژی با توجه به نوع مواد اولیه خود، قیمت‌گذاری می‌شوند. از فولاد، کربن، آهن، طلا و نقره برای ساخت آلیاژهای مختلف استفاده می‌شود. آن‌ها به راحتی بازیافت می‌شوند و آسیبی به طبیعت وارد نخواهد کرد.
ترکیب فلزهای مختلف با یکدیگر و تولید آلیاژ باعث افزایش مقاومت کششی، افزایش سختی ورق و پایین آمدن نقطه ذوب می‌شود. به همین دلیل است انواع ورق آلیاژی و کاربردشان در صنعت بسیار محبوب و گسترده هستند. به عنوان نمونه فلز طلای خالص، بسیار نرم و انعطاف‌پذیر است در نتیجه سازندگان طلا نمی‌توانند به آن شکل دهند و زیورآلات موجود در بازار را تولید نمایند. معمولاً طلا را با دیگر فلزات بر اساس عیار مشخصی ترکیب می‌کنند تا بتوان به آن شکل داد و گردنبند، دستبند یا دیگر زیورآلات را تولید نمود.
انواع ورق آلیاژی
ورقهای آلیاژی بر اساس دیدگاهی که بر اساس آن دسته‌بندی می‌شوند به انواع مختلفی تقسیم می‌گردند. بر اساس عناصر اولیه به کار رفته به دو دسته ورقهای فولادی و ورقهای آلیاژی غیرفولادی تقسیم‌بندی می‌شوند. هر کدام از این ورق‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی در صنایع مختلف دارند. در صورتی که بر اساس روند تولید دسته‌بندی کنیم به دو دسته نورد سرد و نورد گرم تقسیم می‌شوند. به محصولات حاصل از نورد گرم ورق سیاه و به تولیدات به روش نورد سرد ورق سرد یا ورق روغنی می‌گویند.
انواع آلیاژها بر اساس شکل ظاهری به دو نوع ورقهای کویل (رول فرم) و ورقهای بریده‌شده (شیت فرم) تقسیم می‌شوند.
در ادامه به شرح دو دسته از آلیاژهای فولادی و ورقهای آلیاژ غیرفولادی و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
ورقهای آلیاژی فولادی
عنصر غالب در ورقهای آلیاژی فولادی، آهن است. اکثر ورقهای فولادی موجود در بازار، از دو عنصر اصلی کربن و آهن تشکیل شده‌اند. البته گاهی بر اساس نیاز مصرف‌کننده از عناصر دیگری نیز در تولید این ورق‌ها استفاده می‌شود. آیا می‌دانید پرکاربردترین آلیاژ صنعتی در سراسر دنیا فولاد است؟ آهن با عناصر مختلفی ترکیب می‌شود و کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد. فولاد نرم، فولاد سخت و الماسه‌ها چند نمونه از ورقهای آلیاژی فولادی هستند.
از مهم‌ترین عناصری که در تولید فولاد آلیاژی به کار می‌رود می‌توان به کربن، منیزیم، سیلیسیوم، مولیبدن، منگنز، کروم، آلومینیوم، کلسیم، سدیم، کبالت، نیکل و مس اشاره کرد. در ادامه شما را با پرمصرف‌ترین آلیاژهای فولادی موجود در بازار بیشتر آشنا خواهیم کرد.
ورق A283
ورق آلیاژی A283 با گرید A تا D در بازار وجود دارد. هر کدام از این چهار گرید با هدف خاص خود و مشخصات فنی و کاربردهای متنوعی تولید شده‌اند. از مهم‌ترین ویژگی این نوع آلیاژ جوشکاری و خم‌کاری آسان آن است. ورق A283 در صنایع ذیل کاربرد دارد:
- ساخت مخازن پرفشار و کم‌فشار
- ساخت مخازن حمل سوخت
- تولید لوله و مقاطع
- ساخت دیگ بخار
- تولید سیم‌پیچ
ورق A516
در ادامه آشنایی شما با انواع ورق آلیاژی و کاربردشان شما را با ورق A516 آشنا خواهیم کرد. منگنز، کروم و مولیبدن از عناصر تشکیل‌دهنده ورق A516 هستند. مقاومت در برابر دماهای بسیار بالا، تحمل فشار بالا و سختی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع از ورقهای آلیاژی فولادی است. این ورق به روش نورد گرم و با چهار گرید کیفی متفاوت تولید می‌شود. کاربردهای آن عبارت است از:
- ساخت اتصالات و مخازن تحت‌فشار
- ساختمان‌سازی
- صنعت پتروشیمی
- صنایع نفت و گاز
ورق ST52
در ورق ST52 آهن با عناصری نظیر منگنز و سیلیسیم ترکیب می‌شود. این آلیاژ با نام ورق سیاه در بازار شناخته می‌شود. دو حرف انگلیسی ST در نام این آلیاژ به این معناست که از کربن و آهن ساخته شده است. عدد 52 هم یعنی استحکام کششی هر میلی‌متر مربع از این ورق برابر با 52 کیلوگرم است. مقاومت بالا، جوشکاری آسان، استحکام، شکل‌پذیری و قیمت مقرون‌به‌صرفه (به علت کاهش حجم فولاد مصرفی) از ویژگی‌های این آلیاژ هستند. این آلیاژ کاربردهای گسترده و متنوعی مانند موارد زیر دارد:
- تولید لوله
- ساخت ریل‌ها
- ساخت چارچوب پل‌ها
- ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی
- صنایع تولید ماشین‌آلات نظیر جرثقیل
ورقهای آلیاژ غیرفولادی
ورقهای آلیاژ غیرفولادی (غیرآهنی) با نام فلزات رنگین نیز در بازار شناخته می‌شوند. مقاومت بالا در برابر خوردگی، رسانایی حرارتی و الکتریکی بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع از آلیاژها هستند. آلیاژهای غیرفولادی در مقایسه با آلیاژهای فولادی سبک‌تر هستند و مقاومت پایین‌تری در دماهای بالا دارند. در ادامه انواع ورق آلیاژی و کاربردشان در صنایع را به شما معرفی خواهیم کرد.
ورقهای آلیاژی با عناصر گران‌قیمت
به آلیاژهای نقره و طلا، ورقهای آلیاژی با عناصر گران‌قیمت می‌گویند. طلای سفید، طلای رُزگلد و نقره استرلینگ از جمله این آلیاژهای گران‌قیمت هستند. طلای سفید از ترکیب طلا با عناصر گوناگونی مانند مس، پالادیوم، منگنز، نیکل و نقره ساخته می‌شود. طلای رُزگلد از ترکیب طلا و مس ساخته شده است. نقره استرلینگ ترکیب نقره و مس است که به جواهرسازان امکان ساخت زیورآلات متنوع را می‌دهد.
آلیاژ برنز
این آلیاژ از پایه اصلی مس و ترکیب آن با قلع و فسفر تشکیل شده است. فسفر باعث انعطاف‌پذیری، نرمی و شکل‌پذیری برنز می‌شود. قلع نیز مقاومت این آلیاژ را در برابر خوردگی افزایش می‌دهد. با توجه به این ویژگی‌ها آلیاژ برنز دارای کاربردهای زیر است:
- صنایع الکترونیک
- حمل‌ونقل سوخت هسته‌ای
- ساخت پیچ‌ومهره و پروانه کشتی
- ساخت قطعات الکترونیکی و کامپیوتر
آلیاژ برنج
آلیاژ برنج از ترکیب دو عنصر اصلی روی و مس ساخته می‌شود، تقریباً 40 درصد مس در ترکیب آلیاژ برنج وجود دارد. عناصر دیگری مانند سیلیسیوم، نیکل، آرسنیک، قلع، آلومینیوم، منگنز، فسفر و سیلیکون نیز به این آلیاژ افزوده می‌شوند. از کاربردهای بی‌شمار آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- پوشش مهمات
- صنعت دکوراسیون
- ساخت قفل و دستگیره
- تولید بلبرینگ و چرخ‌دنده
- ساخت در و دریچه در لوله‌کشی
ورق پیوتر
از ترکیب دو عنصر قلع و مس ورق پیوتر به دست می‌آید. به علت نرمی و انعطاف‌پذیری قلع معمولاً مقداری مس به آن اضافه می‌کنند تا سختی آن را افزایش دهند. از این آلیاژ در صنایع زیر استفاده می‌شود:
- ساخت زیورآلات
- تولید ظروف فلزی
- ساخت وسایل تزئینی
خرید از بازرگانی نجومی
به طور کلی از ترکیب چند عنصر مختلف با یکدیگر آلیاژ به وجود می‌آید که بر اساس عناصر پایه و عناصر ترکیبی خواص، ویژگی‌ها و کاربردهای مختلفی خواهد داشت. در این مقاله از آهن نجومی شما را با انواع ورق آلیاژی و کاربردشان آشنا کردیم. شما می‌توانید برای خریداری این ورق‌آلات با کارشناسان ما در شرکت بازرگانی نجومی تماس بگیرید یا از وب‌سایت این مجموعه بازدید کنید.
