انتخاب اسکلت مناسب برای سازه ساختمانی برای بسیاری از مجریان پروژه‌های عمرانی و ساختمان سازان نکته بسیار حائز اهمیتی است. به‌ویژه در حال حاضر و با توجه به نوسانات بسیار زیادی قیمت و شرایط اقتصادی موجود تفاوت قیمت بین انواع اسکلت‌ها اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در انتخاب اسکلت بندی ساختمان سه گزینه وجود دارد، اسکلت چوبی، بتنی و فولادی که در این میان اسکلت و سازه‌های چوبی تقریبا به طور کل منسوخ شده و تنها در موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما انتخاب در بین دو نوع فولادی و بتنی یک چالش بزرگ محسوب می‌شود زیرا انتخاب از بین این دو گزینه به عوامل متعددی بستگی دارد.
برخی از افراد اعتقاد دارند که استفاده از اسکلت فولادی از نظر اقتصادی و هزینه‌های نهایی چند برابر نوع بتنی خواهد بود، اما برخی دیگر معتقدند که قیمت اسکلت بتنی در ظاهر کمتر است ولی در واقع با هزینه‌های جانبی بیشتر می‌شود. انتخاب اینکه از چه نوع اسکلتی برای سازه استفاده شود علاوه بر قیمت و اقتصادی بودن آن به عواملی مانند شرایط اقلیمی منطقه، رطوبت، بارندگی، گرما، زلزله خیز بودن و … نیز وابسته است.
برای آشنایی بیشتر با تفاوت بین این دو نوع اسکلت و روش انتخاب گزینه بهتر برای سازه مورد نظر تا انتهای این مقاله از سایت بازرگانی نجومی ما را همراهی کنید.
سازه بتنی
در ایران اغلب بناها با اسکلت بتنی ساخته می‌شوند و در حال حاضر از دو نوع سازه بتنی در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
-
سازه بتنی کامل با میلگرد
مهم‌ترین و اصلی‌ترین مقطع فولادی در این سازه‌ها میلگرد است و علاوه بر میلگرد از سیمان، شن و ماسه نیز در این نوع سازه استفاده می‌شود. همین موضوع این نوع سازه را یکی از ارزان‌ترین انواع سازه‌ها قرار داده است. سازه‌های بتنی کامل برای ساخت اجزای زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
ستون‌ها، فنداسیون، سقف، پله‌ها، تیرهای اصلی و فرعی، دیوارهای باربر و برشی
با توجه به اینکه میزان استفاده از آهن آلات در این نوع سازه بسیار کمتر از سازه‌های فولادی است هزینه کمتری در مقایسه با نوع فولادی دارند. همین امر باعث شده است که استفاده از این نوع سازه رواج بیشتری پیدا کند زیرا قیمت آهن آلات هر روزه در حال افزایش است و هزینه تمام شده سازه فولادی بسیار افزایش می‌یابد.
-
تیر آهن و قوطی با سازه بتنی
از معایب بزرگ سازه بتنی کامل وزن بالای آن است که باعث اجرای آنرا برای سازه‌های مرتفع دچار مشکل می‌کند. در این شرایط و برای رفع مشکل از تیرآهن، نبشی، ناودانی و قوطی در ساخت تیرها و ستون‌ها استفاده می‌شود و از میلگرد فقط در ساخت دیوارهای برشی و فنداسیون استفاده می‌شود.
سازه فولادی
یکی درگیر از انواع اسکلت بندی ساختمان سازه فولادی است. این سازه از اتصال مقاطع فولادی مختلف به یکدیگر تهیه می‌شود که تیرآهن مهم‌ترین این مقاطع است. در این نوع سازه از تیرآهن در ساخت ستون و تیرهای اصلی و فرعی استفاده می‌شود. میلگرد تنها در ساخت فنداسیون و سقف و وال پست به کار برده می‌شود. نوعی سازه فولادی سبک به نام LSF نیز وجود دارد که برای ساخت آن از ورق گالوانیزه و پروفیل‌های C، U و Z استفاده می‌شود که بر خلاف وزن سبک آن از مقاومت بالایی برخوردار هستند. هزینه اجرای این سازه در مقایسه با سازه‌های فولادی معمولی بسیار کمتر است اما برای ساخت سازه‌های مرتفع مناسب نیستند.
بررسی مزایا و معایب سازه‌های بتنی و فولادی
قبل از آنکه به دلایل اختلاف قیمت بین این نوع سازه و عوامل موثر بر نرخ تمام شده هر کدام از آنها پردازیم بهتر است با مزایا و معایب هر کدام از آنها آشنا شویم.
مزایای اسکلت بندی ساختمان با بتن
- مقاومت بالای این نوع سازه در برابر آتش سوزی
- کم بودن هزینه نگهداری سازه‌های بتنی در مقایسه با سازه فلزی
- آسان‌تر بودن دسترسی به مصالح مورد نیاز برای اجرای این نوع سازه
- مقاومت بالای این سازه‌ها در برابر شرایط آب و هوایی مختلف مانند رطوبت
- مقاومت بالا در برابر حرارت (در دمای بالاتر از 600 درجه سانتی گراد مقاوم است)
- دارای عمر بیشتر با توجه به مقاوم بودن در برابر شرایط آب و هوایی مختلف در مقایسه با سایر سازه‌ها
- با رعایت استانداردهای لازم دارای دوام بیشتری نسبت به سازه‌های فلزی در برابر عوامل بیرونی است
- امکان اجرای اعضای این سازه در مقاطع مختلف به دلیل امکان شکل پذیری بتن تازه، قالب و آرماتور وجود دارد
معایب اسکلت بندی ساختمان با بتن
- با توجه به طول عمر بالاتر مقاومت سازه به مرور دچار افت می‌شود.
- وزن بیشتر باعث وارد کردن فشار بیشتر در هنگام زلزله به سازه می‌شود.
- به توجه به اینکه مقطع اعضای این سازه بیشتر است وزن آن از سازه‌های فلزی بیشتر است.
- اجرای قالب بندی و آرماتور بندی در این سازه‌ها به تخصص بیشتری و صرف زمان بالاتری نیاز دارد.
- در اجرای این سازه‌ها باید به صورت مستمر آزمایش بتن انجام شود به همین دلیل باید در محل اجرا آزمایشگاه مکانیکی خاک وجود داشته باشد.
مزایای اسکلت فلزی
- این نوع سازه نیاز به سقف کاذب ندارد.
- ارزش اسقاط بالاتری دارد و هزینه تخریب آن کمتر است
- نیاز به استفاده از مصالح کمتری در این سازه وجود دارد.
- این اسکلت در شرایط جوی مختلف محدودیت کمتری دارد.
- امکان توسعه طبقاتی در این سازه‌ها به شکل بهتری وجود دارد.
- قابلیت تحمل نیروهای کششی بیشتر در مقایسه با سایر سازه‌ها.
- امکان اضافه کردن مقاومت در بخش‌های مختلف اسکلت وجود دارد.
- کمتر بودن وزن این سازه در مقایسه با سازه بتنی (تقریبا نصف است.)
- نسبت مقاومت به وزن در این سازه‌ها در مقایسه با سازه‌های بتنی بیشتر است.
- با توجه به اینکه قطعات مورد نیاز این سازه در کارخانه تولید می‌شود ضایعات کمتری دارد.
- مساحت اشغال این سازه در مقایسه با سازه بتنی به مراتب کمتر است و تقریبا نصب آن است.
- با توجه به امکان مونتاژ اسکلت قبل از نصب و اجرای همزمان دارای سرعت عمل بالاتری در اجرا است.
- با توجه به بالا بودن دوام فولاد اگر از ساختمان‌های فلزی به درستی مراقبت شود امکان بهره برداری در طولانی مدت برای این سازه‌ها وجود دارد.
- مدت اجرای کمتر و سرعت پیشرفت بالاتری در مقایسه با سازه‌های بتنی دارد. به دلیل اینکه امکان اجرای همزمان طبقات در این نوع سازه وجود دارد.
- این سازه‌ها دارای قابلیت شکل پذیری بالایی هستند که قادر به تحمل نیروی دینامیکی و ضربه‌ای هستند در حالی که سازه‌های بتنی شکننده و ترد بوده و در مقابل نیروهای وارده ضعیف هستند.
معایب اسکلت فلزی
- چون در برابر حرارت بالا دچار تغییر شکل می‌شود در هنگام بروز آتش سوزی باعث تخریب سازه می‌گردد.
- به دلیل عدم اجرای صحیح در اتصالات این نوع سازه بیشترین میزان تخریب ناشی از زلزله مربوط به این سازه‌ها است.
- با توجه به تاثیرات شرایط آب و هوایی بر کیفیت جوش و امکان زنگ زدگی معمولا از این نوع سازه در همه شرایط آب و هوایی استفاده نمی‌شود.
- با توجه به ایجاد زنگ زدگی و پوسیدگی معمولا این نوع سازه در طولانی مدت دچار و پوسیدگی‌های عمیق دچار کاهش سطح مقطع می‌شود که باعث کم شدن مقاومت آن می‌گردد.
- به دلیل اینکه تیر و ستون و بادبند در این سازه‌ها فلزی هستند ولی دیافراگم سقف بتنی است باعث ایجاد یک نوع ناهمگنی در بین تیر و سقف می‌شود که باعث بروز مشکل در اتصال صحیح و کامل آنها می‌گردد.
عوامل موثر بر قیمت تمام شده سازه بتنی
یکی از مهمتری عوامل تاثیر گذار بر قیمت نهایی اسکلت بندی ساختمان بتنی قیمت میلگرد و آهن است. که قیمت آن با توجه به نوسانات قیمت دلار، میزان عرضه و تقاضا، کیفیت مواد اولیه، وزن، برند و کارخانه تولید‌کننده و تکنولوژی تولید تغییر می‌کند. و همچنین عواملی دیگری نیز بر قیمت نهایی سازه بتنی تاثیر دارند مانند موارد زیر:
- نمای ساختمان
- تعداد طبقات اجرایی
- دستمزد پرسنل و اجرا کنندگان آن
- قیمت زمین و منطقه‌ای که سازه در آن واقع می‌شود
قیمت نهایی اجرای این نوع سازه نیز مانند سازه بتنی به عواملی مختلفی بستگی دارد. از جمله: قیمت آهن آلات (که همانطور که اشاره کردیم با تغییرات قیمت دلار دچار نوسان می‌شود و عوامل دیگری که اشاره کردیم نیز روی قیمت آهن تاثیر می‌گذارد.)، قیمت لوازم اجرایی، دستمزد پرسنل و کادر اجرا، قیمت زمین و … است.
مقایسه قیمت ساختمان‌های اسکلت بتنی و فولادی
در مجموع و به طور کل هزینه‌های مستقیم مربوط به اجرت ساخت و مصالح در سازه‌های اسکلت فولادی کمتر از سازه‌های اسکلت بتنی است. اما از طرفی در صورتی که کارفرما تمایل داشته باشد که هزینه‌های پروژه را به صورت خرد و با پیشرفت پروژه پرداخت کند به کار بردن اسکلت بندی ساختمان بتنی گزینه مناسب‌تری است. اما برای اجرای سازه با اسکلت فولادی در ابتدای شروع پروژه باید نقدینگی بیشتری هزینه شود.
از طرفی در سال‌های اخیر شاهد افزایش قیمت مصالح ساختمانی از جمله تیرآهن ومیلگرد بوده‌ایم. اما بتن در مقایسه با فولاد دچار نوسانات کمتری شده است قیمت آن افزایش کمتری داشته اما قیمت فولاد تا حدود 3 برابر در سال‌های اخیر افزایش یافته است. با توجه به این موارد می‌توان نتیجه گرفت قیمت نهایی و تمام شده در سازه‌های با اسکلت بتنی کمتر از ساختمان‌های اسکلت فولادی می‌شود و اقتصادی‌تر خواهد بود.
جمع بندی
در این مقاله از سایت آهن نجومی به بررسی انواع اسکلت بندی ساختمان و عوامل موثر بر قیمت نهایی هر کدام از آنها پرداخیتم. همانطور که ملاحظه کردید اصلی‌ترین انواع اسکلت بندی در سازه‌ها شامل دو نوع بتنی و فولادی می‌شود که بخشی از مزایا و معایب هر کدام از این موارد را نیز بیان نمودیم.
اما نکته مهم در اجرای هر سازه ساختمانی قیمت نهایی و تمام شده آن است. با توجه به نوسانات بازار آهن آلات قیمت آنها نیز در مقایسه با سال‌های اخیر دچار تغییرات چشم‌گیری شده. به همین دلیل در هنگام تهیه هر کدام از مقاطع فولادی و اجزای ساختمانی باید ابتدا نرخ روز آن را مورد بررسی قرار داد و از آن آگاه شد. با مراجعه به سایت بازرگانی نجومی، که ارائه‌کننده انواع مقاطع فولادی در کشور است می‌تواند ابتدا از قیمت آنلاین و روز مقاطع و اجزای ساختمانی مورد نیاز اطلاع کسب نمایید و همچین محصول مورد نظرتان را به صورت آنلاین سفارش دهید.
